Mens en Medemens: Waarden

'Moeten we nog investeren in rokers?'

De gerenommeerde cardioloog Pedro Brugada (UZ Brussel en VUB) zegt in een interview met De Morgen dat de overheid strenger moet optreden tegen al wie zichzelf ziek maakt. 'Moeten we nog blijven investeren in rokers die na een hartingreep blijven roken?'

Volgens Brugada moet het maatschappelijke debat hierover aangevuurd worden. "Want wat willen we doen met de beperkte middelen die we hebben? Moeten we blijven investeren in mensen die zichzelf ziek maken? In rokers die na een hartoperatie blijven paffen? Elke sigaret is slecht voor de gezondheid. En roken verhoogt het risico op een hartinfarct. Het is de verantwoordelijkheid van de burger om dat risico al dan niet te nemen, punt uit." In de gezondheidszorg zou het moeten zijn zoals in de milieusector, vindt Brugada: "De vervuiler betaalt."

De hartspecialist maakt een vergelijking tussen nicotineverslaafden en wegpiraten. "Als ik morgen tegen 250 kilometer per uur over de weg raas, betaal ík de boete, en niet de maatschappij. Maar een roker zou niet beboet worden voor de onveilige en ongezonde situatie die hij bewust veroorzaakt. Integendeel, de overheid betaalt hem terug. Wie een beetje gezond verstand heeft, moet tegen een dergelijk absurd systeem in opstand komen", vindt Brugada.

"Het klinkt misschien overtrokken, maar eigenlijk staat de overheid toe dat de burgers hun gezondheid in de prak rijden en voor de herstelkosten van dat wrak nog eens hun hand ophouden. Dat is hetzelfde als tegen een jonge kerel zeggen: 'Rijd die auto maar te pletter, jongen. We betalen achteraf de herstellingen wel.'"

Brugada praat behalve als cardioloog ook als ex-roker. "Ja, ik heb zelf gerookt. Helaas. Maar ik ben gestopt vanaf het moment dat duidelijk werd hoe schadelijk sigaretten zijn. Vroeger mocht er in de ziekenhuizen nog volop gerookt worden. Men wist toen niet wat men nu wel weet."

Preventie is het sleutelwoord. "De overheid moet de burgers op hun verantwoordelijkheid wijzen. We moeten kinderen van twaalf jaar duidelijk maken hoe ongezond roken is. Het is bij hen dat we moeten pleiten voor een gezonde levensstijl, niet bij veertigers die al een chronische bronchitis hebben ontwikkeld."

Nu regeert het je-m'en-foutisme, vindt Brugada. "En dat is fout. Je brengt je auto toch ook naar de garage voor een groot onderhoud? Waarom zou je dat met je lichaam niet doen? Waarom betaal je herstelkosten, als je die reparatie op een goedkopere manier kunt voorkomen?"

Iedereen kan over dit onderwerp een mening vormen. De één vindt gelijkheid een belangrijkere waarde dan respect. Dit hangt allemaal af van hoe jouw waardeschaal eruit ziet. Soms kan het ook gebeuren dat er twee waarden in conflict gaan met elkaar. Bijvoorbeeld in dit krantenartikel gaat de waarde eerlijkheid in conflict met vrijheid. Je wilt eerlijk zeggen tegen de rokers dat roken niet goed voor hen is en dat je daarvoor een wet (norm) wil vastleggen, dit gaat in contrast met de waarde van vrijheid omdat de rokers dan niet meer vrij zijn om een sigaret te roken. Sommige mensen vinden dit juist moeilijk in hun waardeschaal, ze willen graag dat er iets opgelost worden maar dit is in strijd met een andere waarde die ze hebben. Dit noemen we een dilemma.